کاوشگر روز

  

آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا روز سه‌شنبه گزارش تازه خود از توانمندی‌های نظامی ایران را منتشر کرد.

در این گزارش ۱۳۰ صفحه‌ای، برداشت پنتاگون از اهداف، راهبردها، طرح‌ها و برنامه‌های نظامی ایران تشریح شده است. این گزارش همچنین ساختار نیرو‌های مسلح ایران و توانایی‌های نظامی جمهوری اسلامی ایران را مورد بررسی قرار داده است.

در این گزارش ادعا شده است که ایران مصمم است که به قدرت مسلط در غرب آسیا بدل شود. این گزارش به پیشرفت سریع ایران در زمینه تولید پهپاد‌های تهاجمی و سامانه‌های موشکی هم اشاره کرده است.

در مقدمه این گزارش به نقل از «رابرت اشلی» رئیس آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا آمده است: «در حالی که ایران توانمندی‌ها و نقش خود در تهدیدات متعارف و نامتعارف در خاورمیانه را گسترش می‌دهد، بیش از هر زمان دیگری ضروری است که توان نظامی ایران و تهدیدی که این کشور برای منافع ما، متحدان ما و امنیت ما ایجاد می‌کند را بشناسیم.»

اشلی در بخش دیگری از این مقدمه، می‌گوید: «ایران اکنون خود را از هر زمان دیگری به رسیدن به اهدافش نزدیک‌تر می‌بیند. تهران با کارت‌هایی که با سقوط صدام، خیزش سوریه، ظهور و عقب‌نشینی داعش و درگیری در یمن ایجاد شده، بازی کرده است.»

 

این گزارش ابتدا به بررسی پیشینه نیرو‌های مسلح ایران، در دو دوره پیش از انقلاب اسلامی و پس از آن پرداخته است.

در ادامه این گزارش چهار فصل دیگر با این عناوین آمده است:

۱) نگاهی به نیرو‌های مسلح ملی؛

۲) دکترین و راهبرد ملی؛

۳) توانمندی‌های محوری نظامی ایران 

۴) چشم‌انداز: ساخت یک نیروی متعارف توانمندتر.

آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا سپس در چندین ضمیمه، نیرو‌های موشکی، دریایی، نامتعارف، هوایی و هوا و فضا، زمینی، ویژه، ذخیره، سازمان‌های اطلاعاتی و صنایع نظامی ایران را بررسی کرده است.

در بخشی از این گزارش در خصوص «برداشت ایران از تهدید»، آمده است: «ایران، ایالات متحده را بزرگترین تهدید پایا علیه خود می‌داند و معتقد است که ایالات متحده برای تضعیف نظام این کشور و ممانعت از رسیدن این کشور به جایگاهی که ایران شایسته خود می‌داند، درگیر عملیات‌های مخفیانه و جنگ نرم است.»

این گزارش ادعا کرده است که ایران نیرو‌های نظامی خود را به نحوی آماده‌سازی و تجهیز کرده که برای مقابله با یک تهاجم توسط یک رقیب دارای فناوری برتر، آماده باشد. به ادعای نویسندگان این گزارش، تهران برای تحقق این هدف، تاکتیک‌های جنگ نامتقارن را در اولویت قرار داده است.

با این وجود، در گزارش عنوان شده است که در سال‌های اخیر با گسترش تروریسم در منطقه، راهبرد دفاعی ایران به مقابله با تهدیدات ناشی از بازیگران دولتی و غیردولتی در منطقه از جمله داعش، رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی تمرکز بیشتری یافته است.

در بخش دیگری از گزارش با عنوان «رهبرد امنیت ملی»، اهداف این راهبرد حفظ نظام جمهوری اسلامی، حفظ ثبات داخلی و خارجی، تثبیت جایگاه ایران به عنوان قدرت مسلط در منطقه غرب آسیا و دستیابی به رفاه اقتصادی عنوان شده است. این گزارش می‌افزاید: «ایران بر اساس این چهار هدف راهبردی پایدار، راهبرد‌های نظامی و امنیتی خود را تدوین کرده است.»

آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا در مورد هدف ایران برای تبدیل شدن به قدرت مسلط در منطقه نوشته است: «تهران به دنبال رهبری یک نظم با ثبات منطقه‌ای است که در آن نفوذ مسلط را داشته باشد. در چشم‌انداز ایران برای این منطقه، متحدان این کشور بدون آسیب باقی‌مانده، نفوذ ایالات متحده و شرکای منطقه‌ای ایالات متحده کاهش یافته و گروه‌های افراط‌گرای سنی شکست خورده‌اند. ایران برای تحقق این اهداف، کمک‌های نظامی، مستشاری و مالی گسترده‌ای به متحدان و شرکای خود ارائه می‌کند و در تلاش است تا در برابر فشار‌های نیرو‌های متخاصم، از منافع خود در منطقه حراست کند.»

این گزارش به دکترین و راهبرد نظامی ایران هم پرداخته و نوشته است: «تهران مجموعه‌ای پیچیده از توانمندی‌های نظامی و امنیتی از جمله تلفیقی از نیرو‌های متعارف و نامتعارف را به کار می‌گیرد. راهبرد متعارف ایران، در وهله نخست بر ایجاد بازدارندگی و توانایی پاسخ تلافی‌جویانه به مهاجم مبتنی است. عملیات‌های جنگ نامتعارف و شبکه شرکای شبه نظامی و نیابتی هم این امکان را به تهران داده است تا منافع خود در منطقه را پیش برده و در برابر نیرو‌های متخاصم رقیب، از عمق راهبردی برخوردار باشد. در صورتی که بازدارندگی شکست برخورد، ایران قدرت و قاطعیت خود را از طریق تحمیل هزینه سنگین به رقیب متخاصم به نمایش گذاشته و با استفاده از مجموعه کاملی از این توانمندی‌ها، بازدارندگی را احیا می‌کند.»

این گزارش، تغییر این راهبرد را دستکم در کوتاه‌مدت، بعید ارزیابی کرده است.

در بخش مربوط به توانمندی‌های محوری نیرو‌های مسلح ایران هم از موشک‌های بالستیک به عنوان «عنصری اصلی در بازدارندگی راهبردی» ایران یاد و عنوان شده است که تهران تلاش می‌کند با ساخت مجموعه متنوعی از موشک‌های دوربرد، در برابر رقبای متخاصم خصوصا اسرائیل، عربستان سعودی و آمریکا بازدارندگی ایجاد کند. در این گزارش در توصیف برنامه موشکی ایران آمده است: «ایران بزرگترین و متنوع‌ترین زرادخانه موشکی را در خاورمیانه در اختیار دارد، از جمله ذخیره بزرگی از موشک‌های بالستیک برد نزدیک، موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد و موشک‌های بالستیک میان‌برد که می‌توانند اهدافی تا فاصله ۲۰۰۰ کیلومتری از مرز‌های ایران، یعنی تا اسرائیل و جنوب شرق اروپا را هدف قرار دهند.»

این گزارش در مورد توانایی بومی ایران در حوزه موشکی هم نوشته است: «ایران برنامه ساخت موشکی گسترده‌ای دارد که با وجود دهه‌ها تلاش‌های ضداشاعه‌ای با هدف محدود کردن توسعه این برنامه، همچنان هم از منظر ابعاد و هم از منظر پیچیدگی، در حال رشد است.»

 

 

تسلیحات ضددسترسی و ممانعت محیطی، توانایی‌های پدافندی، عملیات‌های نامتقارن، جنگ سایبری، توانایی‌های اطلاعاتی، برنامه فضایی و عملیات‌های ویژه از دیگر موارد مورد بررسی در این گزارش است.

در فصل پایانی این سند، عنوان شده است که ایران در آینده همچنان به توسعه توان موشک‌های بالستیک و نیروی دریایی خود با هدف ایجاد بازدارندگی و در عین حال تسلط بر آب‌های تنگه هرمز ادامه می‌دهد. این سند همچنین پیش‌بینی کرده است که با رفع تحریم‌های تسلیحاتی شورای امنیت سازمان ملل متحد در سال ۲۰۲۰ میلادی، جمهوری اسلامی ایران به سوی خرید جنگ‌افزار‌های خارجی در حوزه موشکی، نیروی دریایی، نیروی هوایی و نیروی زمینی حرکت کند.